Triệu Phượng Hoa
Theo báo cáo được Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI), một tổ chức tư vấn ngoại giao, công bố vào ngày 22/4/2023, cho thấy, chi tiêu quân sự toàn cầu trong năm 2023 đã tăng 6,8% so với năm 2022. Đây là mức tăng hàng năm lớn nhất kể từ năm 2009.
Báo cáo cho biết, năm 2023, chi tiêu quân sự thế giới tăng năm thứ 9 liên tiếp, đạt mức cao kỷ lục 2,443 tỷ USD. Tốc độ tăng trưởng ở Châu Âu, Châu Á, Châu Đại Dương và Trung Đông đặc biệt đáng kể.
Ông Điền Nam, nhà nghiên cứu cấp cao tại Chương trình Sản xuất Vũ khí và Chi tiêu Quân sự của SIPRI, cho biết: “Sự gia tăng chưa từng có trong chi tiêu quân sự là phản ứng trực tiếp trước sự suy thoái của hòa bình và an ninh toàn cầu. Các quốc gia đang ưu tiên sức mạnh quân sự, nhưng trong bối cảnh an ninh và địa chính trị ngày càng biến động, họ phải đối mặt với nguy cơ leo thang theo kiểu ‘hành động – phản ứng’.
Chiến tranh Nga – Ukraine đẩy chi tiêu quân sự Ukraine tăng 51%
Kể từ khi Nga xâm chiếm Ukraine vào tháng 2/2022, chi tiêu quân sự của cả hai bên đã tăng vọt. Chi tiêu quân sự của Nga vào năm 2023 đã tăng 24% so với cùng kỳ năm ngoái, ước tính đạt 109 tỷ USD và đã tăng 57% kể từ khi Nga sáp nhập Crimea vào năm 2014. Năm 2023, chi tiêu quân sự của Nga chiếm 16% tổng chi tiêu chính phủ và 5,9% GDP.
Ukraine sẽ trở thành nước chi tiêu quân sự lớn thứ tám thế giới vào năm 2023, với chi tiêu quân sự tăng vọt 51% lên 64,8 tỷ USD. Điều này khiến chi tiêu quân sự của Ukraine chiếm tới 58% tổng chi tiêu chính phủ và 37% thu nhập quốc dân.
Vào năm 2023, chi tiêu quân sự của Ukraine bằng 59% của Nga. Tuy nhiên, Ukraine cũng nhận được ít nhất 35 tỷ USD viện trợ quân sự trong năm, trong đó có 25,4 tỷ USD từ Mỹ. Những khoản viện trợ này, cộng với chi tiêu quân sự của Ukraine, tổng cộng tương đương 91% chi tiêu quân sự của Nga.
Hoa Kỳ vẫn là nước đóng góp chính vào chi tiêu quân sự của NATO, tăng 2,3% vào năm 2023, đạt 916 tỷ USD, chiếm 68% tổng chi tiêu quân sự của NATO. Cổ phiếu của các nước thành viên châu Âu cũng tăng. Chi tiêu quân sự của 31 quốc gia thành viên NATO vào năm 2023 sẽ là 1,341 tỷ USD, tương đương 55% chi tiêu quân sự của thế giới.
Ông Lorenzo Scarazzato, nhà nghiên cứu thuộc SIPRI, cho biết: “Đối với các nước NATO ở Châu Âu, cuộc chiến ở Ukraine trong hai năm qua đã thay đổi căn bản triển vọng an ninh. Mục tiêu chi tiêu quốc phòng 2% GDP của NATO, vốn trước đây được coi là một tham vọng, giờ đây được xem như một tiêu chuẩn tối thiểu cần thiết để đảm bảo an ninh”.
Sự mở rộng quân sự của Trung Quốc thúc đẩy các nước tăng chi tiêu quân sự
Là nước chi tiêu quân sự lớn thứ hai thế giới, chi tiêu quân sự của Trung Quốc vào năm 2023 sẽ vào khoảng 296 tỷ USD, tăng 6,0% so với năm 2022. Đây là năm thứ 29 liên tiếp chi tiêu quân sự của Trung Quốc tăng so với cùng kỳ năm trước. Chi tiêu quân sự của Trung Quốc chiếm một nửa tổng chi tiêu quân sự ở châu Á và châu Đại Dương.
Một số nước láng giềng của Trung Quốc cho rằng sự phát triển quân sự của họ có liên quan đến việc mở rộng vũ khí của Trung Quốc.
Chi tiêu quân sự của Nhật Bản vào năm 2023 sẽ là 50,2 tỷ USD, tăng 11% so với năm 2022. Chi tiêu quân sự của Đài Loan cũng tăng 11% vào năm 2023, đạt 16,6 tỷ USD.
Ông Tiêu Lượng, nhà nghiên cứu thuộc SIPRI, cho biết Trung Quốc đang dành phần lớn ngân sách quân sự ngày càng tăng của mình để tăng cường khả năng sẵn sàng chiến đấu của quân đội. Điều này buộc các chính phủ ở Nhật Bản, Đài Loan và các khu vực khác phải tăng cường đáng kể lực lượng quân sự của họ, và xu hướng này dự kiến sẽ tiếp tục tăng tốc trong những năm tới.
Chi tiêu quân sự ở Trung Đông lên mức cao nhất trong thập kỷ
Người ta ước tính chi tiêu quân sự ở Trung Đông tăng 9,0% vào năm 2023, đạt 200 tỷ USD. Đây là tốc độ tăng trưởng chi tiêu quân sự hàng năm cao nhất trong khu vực trong thập kỷ qua.
Chi tiêu quân sự của Israel tăng 24%, đạt 27,5 tỷ USD vào năm 2023. Nước này chỉ đứng sau Ả Rập Saudi, quốc gia chi tiêu quân sự lớn nhất khu vực. Việc tăng chi tiêu quân sự của Israel chủ yếu là để đáp trả các cuộc tấn công của Hamas.
Ông Diego Lopes da Silva, nhà nghiên cứu cấp cao tại SIPRI, cho biết: “Sự gia tăng lớn trong chi tiêu quân sự ở Trung Đông vào năm 2023 phản ánh những thay đổi nhanh chóng về tình hình trong khu vực – từ những năm gần đây đến sự ấm lên của quan hệ ngoại giao. Mối quan hệ giữa Israel và một số nước Ả Rập đã dẫn đến bùng nổ một cuộc chiến tranh quy mô lớn ở Gaza và gây lo ngại về xung đột leo thang trên toàn khu vực”.
Ngoài ra, các hoạt động quân sự chống tội phạm có tổ chức đã thúc đẩy chi tiêu quân sự ở Trung Mỹ và Caribe.
Chi tiêu quân sự ở Trung Mỹ và Caribe vào năm 2023 sẽ cao hơn 54% so với năm 2014. Tỷ lệ tội phạm gia tăng đã khiến nhiều nước trong khu vực tăng cường sử dụng lực lượng quân sự để chống lại các băng nhóm tội phạm.
Ông Diego Lopes da Silva cho biết: “Trong những năm qua, xu hướng sử dụng quân đội để trấn áp bạo lực băng đảng ngày càng tăng trong khu vực, vì các chính phủ không thể sử dụng các biện pháp thông thường để giải quyết vấn đề hoặc có xu hướng trực tiếp sử dụng nhiều bạo lực hơn các biện pháp đối phó khác.
Theo The Epoch Times
Lý Ngọc biên dịch